porwania rodzicielskie

Roszczenia odszkodowawcze z tytułu wadliwych lub niezgodnych z prawem decyzji lub orzeczeń organów państwowych

Każdemu podmiotowi poszkodowanemu w wyniku niezgodnego z prawem działania lub zaniechania organu administracji przysługuje uprawnienie do dochodzenia odszkodowania.
W judykaturze ukształtowane zostało stanowisko, iż konieczność rekompensowania uszczerbków majątkowych spowodowanych przez administrację jest jedną z niekwestionowanych konsekwencji państwa prawa, jakkolwiek nie zawsze i nie wszędzie zakres i system reżimów kompensacyjnych jest jednakowo rozwinięty.

Warunkiem kwalifikującym uprawnienie do dochodzenia naprawienia szkody jest uznanie postępowania organu administracji za niezgodne z prawem, przez co należy rozumieć brak podstawy prawnej do podjętego działania lub zaniechanie działania w sytuacji, gdy norma prawna nakazuje jego podjęcie przez organ administracji. Uprawnienie przedsiębiorców do żądania naprawienia szkody wyrządzonej bezprawnym działaniem organu władzy publicznej ma swoje źródło w samej ustawie zasadniczej.

Podmiotem zobowiązanym do naprawienia szkody jest Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub osoba prawna wykonująca władzę publiczną z mocy prawa.

Przesłanki do roszczenia o odszkodowanie

Dla zaistnienia roszczenia o naprawienie szkody łącznie zaistnieć muszą następujące przesłanki:

  • wystąpienie szkody majątkowej i niemajątkowej;
  • szkoda jest następstwem niezgodnego z prawem wykonania władzy publicznej;
  • pomiędzy powstaniem szkody a niezgodnym z prawem wykonaniem czynności z zakresu władzy publicznej istnieje normalny związek przyczynowy.

W przypadku szkody będącej następstwem wydania decyzji lub orzeczenia przez organ wykonujący władzę publiczną ustawodawca wskazał, iż musimy mieć do czynienia z prawomocnym orzeczeniem lub decyzja ostateczną tzn. takimi przejawami władzy, od których nie przysługuje środek odwołania w toku instancji.

Dla naprawienia szkody będącej następstwem wydania prawomocnego orzeczenia lub wydania ostatecznej decyzji konieczne jest stwierdzenie we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem. Stwierdzenie niezgodności z prawem aktu władzy publicznej może nastąpić na podstawie przepisów postępowania, w którym zostało wydane rozstrzygnięcie bądź też na drodze postępowania sądowo-administracyjnego.

Konieczność przeprowadzenia postępowania w celu stwierdzenia niezgodności z prawem aktu władzy publicznej nie należy do kompetencji sądów cywilnych, które zakresem swojego działania nie obejmują kontroli prawidłowości aktów władzy publicznej.