Władzę rodzicielską rodzic zaczyna wykonywać z chwilą narodzin dziecka i wykonuje ją aż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Na rodzicach spoczywa obowiązek troszczenia się o fizyczny jak i duchowy rozwój dziecka, a ponadto są zobowiązani przygotować dziecko do samodzielnej egzystencji w dorosłym życiu zgodnie z jego uzdolnieniami. Władza rodzicielska obejmuje opiekę nad dzieckiem, zarząd jego majątkiem, reprezentowanie go w sprawach dotyczących jego osoby czy majątku. Przy podejmowaniu ważniejszych spraw dotyczących osoby lub majątku dziecka, rodzice jeśli rozwój dziecka, stan jego zdrowia oraz stopień dojrzałości na to pozwala, powinni uwzględnić w miarę możliwości rozsądne życzenia dziecka. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Co do zasady, każde z rodziców może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka, pod warunkiem, że nie została mu odebrana władza rodzicielska.
Jednak są sytuację, gdy oboje rodziców muszą działać w porozumieniu. W sytuacjach, gdy władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jeśli nie dojdą do porozumienia co do istotnych spraw dziecka, niezbędne będzie rozstrzygnięcie sądu opiekuńczego. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, albo tylko jednemu z rodziców. W przypadku powierzenia władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, drugi rodzic jest ograniczony do decydowania o konkretnych sprawach, nie należy jednak mylić tej sytuacji z ograniczeniem władzy rodzicielskiej, które występuje w przypadkach wyraźnego zagrożenia dobra dziecka. Wtedy sąd wydaje stosowne zarządzenia ograniczające władze rodzicielską.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej
Ograniczenie władzy rodzicielskiej następuje tylko i wyłącznie w drodze orzeczenia sądu opiekuńczego oraz z uwagi na zagrożenie dobra dziecka. Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej może złożyć jedno z rodziców dziecka, właściwe instytucje mając na uwadze dobro dziecka, jak również sąd może wszcząć postępowanie z urzędu. Wniosek składa się do właściwego sądu a ten po przeprowadzeniu rozprawy wyda stosowne orzeczenie.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej
Pozbawienie władzy rodzicielskiej ma przede wszystkim na celu ochronę zagrożonego dobra dziecka, a nie, jak wielu się wydaje ukaranie rodziców. Do sytuacji pozbawienia władzy rodzicielskiej dochodzi, gdy jedno z rodziców nie może wykonywać władzy rodzicielskiej z powodu jakiejś trwałej przeszkody, albo z powodu nadużywania władzy rodzicielskiej, albo poważnego i widocznego zaniedbywania obowiązków względem dziecka, wówczas może dojść do pozbawienia władzy rodzicielskiej. Orzeczenie o pozbawieniu władzy rodzicielskiej stosuje się tylko wtedy, gdy zastosowane wcześniej łagodniejsze środki nie przyniosły rezultatu i poprawy sytuacji dziecka. W sytuacji pozbawienia władzy rodzicielskiej tylko jednego z rodziców, władza ta przysługuje drugiemu.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej obojga rodziców powoduje natomiast konieczność ustanowienia dla dziecka opieki prawnej – rodziny zastępczej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej rodzica nie powoduje automatycznie utraty praw do kontaktów z dzieckiem. Aby dodatkowo kontakty zostały wyeliminowane konieczne jest wykazanie, że kontakty z rodzicem wiążą się z zagrożeniem dla zdrowia, życia dziecka lub rodzić ten ma demoralizujący wpływ na dziecko.
Potrzebujesz specjalistycznej pomocy? Skontaktuj się z nami.