Podział majątku

Jeśli podział majątku wspólnego małżonków to zróbmy to dobrze!

Sądowy podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej jest źródłem wątpliwości uczestników tego postępowania. Małżonkowie nie mają świadomości oraz wiedzy na temat, jakiego rodzaju żądania mogą zgłaszać w toku takiego postępowania.

Niezmiernie ważnym jest to, że roszczenie o podziału majątku wspólnego nie podlega przedawnieniu. Można postępowanie zainicjować w każdym czasie, począwszy od chwili ustania wspólności ustawowej małżeńskiej. Kiedy dochodzi do ustania wspólności majątkowej małżeńskiej poświęcony będzie kolejny artykuł.

Jednak należy pamiętać, że nie zawsze jest korzystnym rozwiązaniem odkładanie na późniejszy czas rozliczeń z drugim małżonkiem. Takie postępowanie może spowodować niekorzystne i kosztowne w przyszłości konsekwencje. Natomiast są również i takie sytuacje, w których nie wskazany jest pośpiech. Każdy przypadek należy rozpoznawać indywidualnie i dlatego zalecane jest skonsultowanie konkretnego stanu faktycznego z fachowcem w tym zakresie jakim jest adwokat.

Wniosek o podział majątku wspólnego powinien wskazywać podstawę ustania wspólności majątkowej, oraz zawierać szczegółowy wykaz składników tego majątku, którego ma dotyczyć podział sądowy. Wniosek  powinien też zawierać żądanie dokonania podziału majątku oraz sposób jego podziału.

Sądowy podział majątku

Sądowy podział majątku wspólnego powinien obejmować całość majątku wspólnego stron, jedynie z ważnych powodów może być ograniczony do części. Odmiennie wygląda umowny podział majątku wspólnego, który może objąć zarówno cały ten majątek, jak i być ograniczony do jego części. Czasami w szczególnych sytuacjach dochodzi do uzupełniającego podziału sądowego gdy np. strony w podziale zasadniczym nie podzieliły składnika majątku, który istniał na dzień podziału. Warto zawsze dopilnować aby do takich sytuacji nie dochodziło, bo rodzą one szereg konsekwencji, których można było jednak wcześniej uniknąć.

W toku sprawy o podział majątku dochodzić można: ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym; zwrotu wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego albo rozstrzygnięcia sporu między małżonkami, czy poszczególna rzecz lub prawo wchodzi w skład majątku wspólnego.

W czasie, gdy w toku jest sprawa o podział majątku, inne sprawy wyżej wspomniane nie mogą być wszczynane. Po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego, uczestnik nie może dochodzić roszczeń, o których wspomniano wyżej.

Sąd z urzędu ustala skład i wartość majątku wspólnego małżonków. W toku tego postępowania należy również dokonać rozliczeń między małżonkami powstałych w czasie trwania wspólności oraz po jej ustaniu.

Z ważnych powodów, każde z małżonków może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Takie żądanie należy sformułować przed sądem I instancji. Jeżeli tego zaniecha się na tym etapie późniejsze zgłaszanie takiego żądania okaże się nieskuteczne. Warto więc się dobrze zastanowić czy zachodzą podstawy do tego, jeżeli tak to trzeba to zrobić w odpowiednim czasie. W toku sprawy o podział można również ustalić ewentualną nieważność umowy majątkowej małżeńskiej.

Określenie wspólnego majątku

Sąd ustala skład majątku wspólnego według stanu z chwili ustania wspólności małżeńskiej, zaś jego wartość według cen z chwili dokonywania podziału.

Rozliczeniu przy podziale majątku wspólnego podlega:

  • zwrot wydatków i nakładów z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek wspólny,
  • zwrot wydatków i nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków.

W sprawie o podział majątku sąd ustala wartość nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków. O zwrocie wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny sąd orzeka wyłącznie na wniosek zgłoszony w postępowaniu w pierwszej instancji. Rozliczeniu podlegać może też zwrot długów związanych z majątkiem wspólnym, spłaconych wyłącznie przez jedno z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności małżeńskiej, a przed podziałem majątku wspólnego.

Rozliczeniu podlegają również wierzytelności z tytułu nakładów poczynionych przez małżonków na rzecz należącą do osób trzecich. Sąd Najwyższy (uchwała SN z 7 lipca 1971 r., III CZP 35/71, OSNCP 1972, nr 1, poz. 4) rozliczeniu podlegać mogą też wzajemne roszczenia z tytułu posiadania rzeczy, pobranych pożytków i innych przychodów za okres od ustania wspólności małżeńskiej do czasu podziału majątku.

Rozliczenie obejmuje również równowartość rzeczy lub praw wspólnych, które zostały zbyte przez jednego z małżonków po ustaniu wspólności małżeńskiej, oraz równowartość rzeczy wspólnych utraconych np. w wyniku zniszczenia, za które weszło do majątku odszkodowanie (uzasadnienie uchwały SN z 19 maja 1989 r., III CZP 52/89, OSNCP 1990, nr 4-5, poz. 60).To samo dotyczy kwestii rzeczy wspólnych zbytych w sposób rozmyślny i nieuzasadniony ze szkodą dla drugiego małżonka (uchwała SN z 27 października 1967 r., III CZP 73/67, OSNCP 1968, nr 7, poz. 116).

Reasumując sprawy o podział majątku wspólnego mogą obejmować wiele płaszczyzn rozliczeń małżeńskich. Istotne jest aby z najwyższą starannością przygotować się do tego postępowania, bowiem ciężar dowodu spoczywa na tym kto wywodzi z danego dowodu prawa dla siebie.

Starannie zgromadzony materiał dowodowy to połowa sukcesu, natomiast sporządzenie wniosku i przedstawienie właściwego stanowiska w sprawie to gwarancja odpowiedniego zakończenia sprawy.

Adw. Sylwia Pobideł- Kolczyk