ochrona własności

Ochrona własności

Ochrona własności – zwana również ochroną petytoryjną – jest to zespół środków prawnych służących właścicielowi w przypadku naruszenia prawa. Realizowana jest przez prawo karne, cywilne i administracyjne na drodze sądowej. Ochrona własności zagwarantowana jest w Konstytucji RP. Wynikające z niej szczegółowe uprawnienia właściciela w stosunku do osób naruszających jego własność zapewnione są także dość szeroko w Kodeksie Cywilnym.
Zasadniczą instytucją prawa cywilnego służącą ochronie własności jest roszczenie petytoryjne, przybierające formę roszczenia windykacyjnego lub roszczenia negatoryjnego oraz roszczenia uzupełniające.

Zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego, właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba ze osobie tej przysługuje skuteczne względem wierzyciela uprawnienie do władania rzeczą, uprawnieniem takim może być najem, użytkowanie wieczyste czy też służebność gruntowa. Roszczenie windykacyjne może dotyczyć zarówno nieruchomości, ruchomości, jak i znajdującej się we władaniu osoby nieuprawnionej części rzeczy. Podczas procesu windykacyjnego właściciel ma obowiązek udowodnienia własności , np. przedstawienie odpisu z księgi wieczystej, potwierdzający stan prawny nieruchomości. W sytuacji braku pisemnych dowodów można przeprowadzić dowód z zeznań świadków.

Kto może wystąpić o powództwo?

Oprócz właściciela z powództwem windykacyjnym może wystąpić także współwłaściciel i użytkownik wieczysty. Ponadto, osoba uprawniona z tytułu np. służebności oraz najemca i dzierżawca w zakresie ochrony posiadania również może wystąpić z powództwem.

Właścicielowi, który został pozbawiony korzystania z rzeczy przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, roszczenie o odszkodowanie z powodu utraty rzeczy oraz roszczenie o zwrot pożytków. Uprawnienia te nie przysługują właścicielowi, jeśli posiadacz samoistny pozostawał w dobrej wierze. Natomiast, gdy posiadacz dowiedział się o toczącym się przeciwko niemu powództwie o wydanie rzeczy jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, jak również jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę. Posiadacz samoistny w złej wierze obowiązany jest zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdy znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Roszczenie negatoryjne stanowi istotną formę ochrony własności w sytuacji, kiedy właściciel nie jest pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą, ale działania drugiej strony, spowodowały, iż ma ograniczoną możliwości do korzystania z rzeczy w należyty sposób.

Właścicielowi w takim stanie rzeczy przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem. Uprawnienia do złożenia powództwa posiada właściciel, współwłaściciel, dzierżawca, najemca, użytkownik wieczysty, a także osoba uprawniona z tytułu ograniczonych praw rzeczowych. Roszczenie windykacyjne i negatoryjne nie ulega przedawnieniu jeżeli dotyczy nieruchomości. W przypadku rzeczy ruchomych mają zastosowanie ogólne terminy określone w kodeksie cywilnym.

Potrzebujesz pomocy w ochronie własności? Skontaktuj się z naszą Kancelarią Adwokacką w Dąbrowie Górniczej.