opieka

Ustanowienie opieki

Pod pojęciem opieki w dosłownym znaczeniu tego słowa rozumie się troszczenie o osobę potrzebującą pomocy, kierowanie jej postępowaniem jak również troskę o osobę, aby nie stała się jej żadna krzywda. Osobą, która z racji wieku przede wszystkim potrzebuje opieki jest dziecko. W normalnym układzie stosunków, opiekę małoletniemu dziecku zapewniają rodzice. Instrumentem prawnym, który do tego uprawnia, ale głównie zobowiązuje, jest władza rodzicielska. Właśnie obowiązki z niej wynikające przesądzają o tym, iż rodzice sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka, wychowują je, kierują nim tak, aby wychować je na prawowitego członka społeczeństwa. Rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je do pracy dla społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.

W praktyce zdarza się, że rodzice z różnych powodów nie mogą sprawować opieki nad małoletnimi dziećmi. W takich sytuacjach przychodzi z pomocą instytucja opieki nad małoletnim. Na miejsce rodziców wchodzi opiekun, który sprawuję opiekę nad małoletnim oraz reprezentuje go w codziennym życiu.

Jedną z podstawowym przesłanek ustanowienia opieki jest fakt niepozostawania dziecka pod władzą rodzicielską. Konieczność powołania opiekuna w tym przypadku jest niepodważalna. Dziecko bowiem nie posiada doświadczenia życiowego, trzeba czuwać nad jego rozwojem, kierować postępowaniem, wdrażać do postaw i zachowań zgodnych z jego dobrem oraz ze społecznym interesem.

Kto ustanawia opiekę?

Opiekę ustanawia właściwym sąd ze względu na zamieszkanie małoletniego. Sąd w sprawach o ustanowienie opieki działa z urzędu, jak tylko uzyska informacje, ze małoletnie dziecko pozostaje bez opieki. Powzięcie przez sąd wiadomości statuuje obowiązek działania sądu w tej sprawie. Nie tylko na sądzie ciąży obowiązek podjęcia kroków w przedmiotowej sprawie. Każdy bowiem, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie takiego postępowania, ma obowiązek zawiadomić o tym sąd opiekuńczy. W razie potrzeby może zawiadomić organy gminy, prokuraturę, notariusza, organy administracji, policji, placówki oświatowe, społeczne organy pomocnicze sądu oraz organizacje i zakłady zajmujące się opieką nad dziećmi.

Postanowienie sądu w sprawie ustanowienia opieki staje się skuteczne i wykonalne z chwilą jego ogłoszenia lub wydania.

Opieka może zostać powierzona zarówno jednej osobie jak i małżonkom wspólnie. Zawsze jednak przy wyborze formy opieki należy mieć na względzie dobro dziecka. Jedna osoba może być opiekunem kilkorga dzieci, ale tylko wtedy, gdy nie ma sprzeczności pomiędzy ich interesami, gdyż mogłaby zachodzić obawa co do bezstronnego sprawowania opieki. Jeżeli jednak dziecko pozostające bez opieki ma rodzeństwo, pożądane jest, aby opiekę nad nimi sprawowała jedna osoba.