ustalenie możliwości zawarcia małzeństwa

Ustalenie możliwości zawarcia małżeństwa

Małżeństwo jest to związek kobiety i mężczyzny, zatwierdzony prawnie i społecznie, regulowany zasadami, obyczajami, przekonaniami i postawami, określającymi prawa i obowiązki małżonków oraz status ich możliwego potomstwa. Małżeństwo jest zazwyczaj potwierdzone przez ślub uznający jego strony za małżonków oraz niesie za sobą skutki prawne określone prawem małżeńskim. W kulturze europejskiej, także i w polskiej, jest instytucją prawną, a wielu religiach stanowi instytucję sakramentalną. W naszym kraju przepisy prawne dotyczące małżeństwa reguluje Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy.

Przesłanki zawarcia związku małżeńskiego znajdziemy w przepisach Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, są one następujące:

  • różnica płci, osoby wstępujące w związek małżeński muszą być odmiennej płci;
  • jednoczesna obecność, wyjątkiem od tej reguły jest art. 6 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, który umożliwia zawarcie związku przez pełnomocnika przy spełnieniu określonych przesłanek;
  • zgodne oświadczenie woli nupturientów o wstąpieniu w związek małżeński złożone przed kompetentną osobą, którą może być Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego oraz Duchowny Kościoła Rzymskokatolickiego lub innego kościoła, tylko w przypadku kiedy ustawa taką możliwość przewiduje. Warto zauważyć, iż o tym, kto jest duchownym decyduje już prawo wewnętrzne danego kościoła.

Oczywiście, oprócz przesłanek zawarcia związku małżeńskiego istnieją również przeszkody, które nie pozwalają zawrzeć związku małżeńskiego. Do przesłanek uniemożliwiających zawarcie związku małżeńskiego należą:

  • nieodpowiedni wiek nupturientów, z ważnych powodów Sąd może udzielić zgody na zawarcie związku małżeńskiego kobiecie, która ukończyła lat 16;
  • osoby ubezwłasnowolnione całkowicie;
  • choroba psychiczna lub umysłowa jednego z nupturientów;
  • pokrewieństwo w linii prostej;
  • stosunek przysposobienia pomiędzy nupturientami.

Art. 151 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego stanowiący o wadach oświadczenia woli przy zawarciu małżeństwa nie powoduje bezwzględnej nieważności małżeństwa. Wadami oświadczenia woli jest brak świadomości wyrażenia woli, błąd co do tożsamości drugiej strony oraz realna i bezprawna groźba. Konieczne jest więc, aby ten, kto zawarł małżeństwo pod wpływem wady oświadczenia woli wytoczył powództwo o jego unieważnienie przed upływem 6 miesięcy od ustania wady lub 3 lat od zawarcia małżeństwa. Pamiętać przy tym należy, iż upływ jednego z powyższych terminów powoduje wygaśnięcie uprawnienia.

Okoliczności wyłączające zawarcie małżeństwa

W sytuacji, gdy pojawiają się pewne okoliczności wyłączające zawarcie małżeństwa kierownik urzędu stanu cywilnego czy duchowny powinien odmówić przyjęcia od przyszłych małżonków oświadczenia woli o wstąpienia w związek małżeński. Pomimo istnienia okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa zawarte małżeństwo byłoby ważne, a osoby, które by je zwarły, będą małżonkami.

Wyrok unieważniający małżeństwo ma podobną treść do wyroku rozwodowego, z tym, że zamiast orzeczenia o winie w rozkładzie pożycia, sąd orzeka czy i którego z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze.

Według polskiego Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego małżeństwo może być unieważnione konstytutywnym wyrokiem sądu. Dopóki nie stanie się on prawomocny, małżeństwo zawarte wbrew zakazowi istnieje i korzysta z pełnej ochrony prawnej.
Unieważnienie małżeństwa w zakresie stosunków osobistych oraz kwestii związanych z nazwiskiem skutkuje ex tunc – uważa się, że małżeństwo nigdy nie zostało zawarte. Do skutków unieważnienia małżeństwa w zakresie stosunku małżonków do wspólnych dzieci oraz w zakresie stosunków majątkowych między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o rozwodzie.

W sytuacji, gdy pojawiają się pewne okoliczności wyłączające zawarcie małżeństwa kierownik urzędu stanu cywilnego czy duchowny powinien odmówić przyjęcia od przyszłych małżonków oświadczenia woli o wstąpienia w związek małżeński. Oprócz przesłanek zawartych w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym istnieją również przeszkody wynikające z prawa kościelnego.

Potrzebujesz porady prawnej w zawarciu małżeństwa? Skontaktuj się z naszą kancelarią adwokacką w Dąbrowie Górniczej.